Türkiye’de çalgı yapım bölümü 4 üniversitede var. Eğitim süresi 4 yılık olan lisans bölümünün amacı gitar, keman, kanun, ud, bağlama gibi enstrümanların üretilmesi ve geliştirilmesini öğretmek. Çalgı yapım bölümünden mezun olanlar eğitim aldıkları mesleklerine devam etmiyor. Telli çalgıları üretmek için mesleğe gönül verenler bu işe devam ediyor. Denizli’de mesleğe 27 yıl önce başlayan telli çalgılar üretim ustası Ogetay südaş yaylı tambur, klasik kemençe, bağlama ve kabak kemane el işçiliğini Hizmet Gazetesi muhabiri Burak Coşkun’a anlattı.
“DENİZLİ’DE İMALAT YAPAN BİRKAÇ USTA KALDIK”
Telli çalgılar üretim işine 1998 yılında başladığını belirten Ogetay Südaş “Ben müzisyenim. Küçük yaşlardan buyana müzik sektörünün içerisindeyim. Piyanist şantör olarak 20 yıl görev yaptım. Ses tellerimdeki rahatsızlık sonrası 1998 yılında telli müzik aletleri tamirat ve imalat işine başladım. Ustam Ali Derya Demir’den bağlama yapımını öğrendim. Denizli’de imalat yapan birkaç usta kaldık. Sıfırdan yaylı tambur, klasik kemençe, bağlama kabak kemane üretimi yapıyorum. Telli müzik aletleri zaten tek yapılmıyor. Aynı anda birçok materyal üzerinde çalışarak işlem yapıyoruz. Önce tekne düzeltiliyor. Form düzgünleşiyor, sap takılıyor. İşlem, işlem yapıyoruz. Hemen telli çalgımızı yapıp bitirmiyoruz. Bütün işlem kapakta bitiyor” dedi.
“MALZEMELERİ EURO İLE ALIYORUZ”
Saz yapmak için gerekli malzemelerin tamamının yurtdışından aldıklarını belirten usta; “Yaylı tambur, klasik kemençe, bağlamalarda Maun ve dut ağacı kullanıyorum. Kapak olarak ladin ve kök nar ağacı kullanıyorum. Dut ve kelebek ağacı dışındaki bütün ağaçlar ithal olarak geliyor. Paduk ağacı, İroko ağacını euro ile satın alıyoruz. Telli çalgı yaparken bütün malzemeleri euro ile alıyoruz,
“BU İŞİ YAPANIN ELİ KIRIK OLUR”
Telli çalgılar üretim ustası olmak isteyenin ellerinin kırık olması gerektiğini söyleyen usta; “Eskisi gibi çırak yetişmese de yanıma mesleği öğrenmek için gelenler var. Son zamanlarda herkes müziğe verdi kendisini. İstanbul Teknik Üniversitesinde ve Afyon’da çalgı yapım bölümleri var. Üniversitelerin ilgili bölümlerinden enstrüman üretimi konusunda eğitim görenler bu işe devam etmiyor. Ben el emeği ile çekirdekten yetiştim. Bu işe severek başlayanlar bu işi devam ettiriyor. Telli çalgılar imalat ustası olunmaz. Bizde ustalık cerrahlık gibidir. Cerrahlar çalıştıkça öğreniyor, bizde yaptıkça öğreniyoruz. Cerrahlar gibi bizde çalıştıkça ustayız. Bu mesleğe başlamak isteyenin eli kırık olacak. Eli işe yatkın, kırık olanlar iş aletini tutuşundan belli olur” dedi.
“İYİ SAZ YAPMAYI 20 YILDA ÖĞRENDİM”
Mesleğe 27 yıl önce başladığını söyleyen usta“Telli çalgılar üretim ustalarında azalma var. Meslek yine bitmez diye düşünüyorum. Denizli’de sıfırdan saz imal eden son 3 usta kaldık. Biz bir sazı günlerce ilmik, ilmik işleyerek yaparız. Bazı mesleği öğrendiğini zanneden ustalar da var ama onların yaptığı tamamen para kazanmak amaçlı çalışmadır. Ben 27 yıldır bu işi yapıyorum, 7 yıldır para kazanmaya başladım. Beni 20 yılda, izlediler gördüler. Ürettiğim sazların garantili olduğunu gördüler. İyi saz yapmayı öğrenmem 20 yılımı aldı. Bizim sazlarımız ömürlük ve sağlam olur” dedi.
Burak Coşkun – ÖZEL HABER