Türkiye’nin kekik üretim merkezi olan Denizli’de hasat başladı. Ancak üretici hasadın ardından alımda fiyatlarının düşük olmasından şikayetçi. Mazot, gübre, işçi maliyeti derken üreticinin yükü giderek katlanıyor, geçen yıl 30 liradan satılan kekiğin fiyatı bu yıl 15 liraya kadar düştü. Bu yıl ise 45 liradan satılan kekiğin üreticisi isyan ediyor. Her şeye yüzde 100’ün üzerinde zam gelirken üreticinin emeğinin hiçe sayıldığını belirten üretici kekik üretimini bırakmaya başladı. Mahallesinde kekik üreticilerinin sorunlarını anlatan Denizli’nin Pamukkale İlçesi Kurtluca Mahallesi Muhtarı, Kurtluca Tarımsal Kalkınma Kooperatif Başkanı ve kekik üreticisi Mustafa Acat, “Alıcı pH’ı bahane ederek fiyatı düşüyor” dedi.
“EMEĞİMİZ SÖMÜRÜYOR”
“Kurtluca Mahallesinde yılda 900 ton civarında kekik üretiliyor.” Diyen Mustafa Acat, “100 kilo kekik üretiminde maliyetim, makineyle biçersem 76 bin lira, elle ile biçersem 79 bin lira, dekarda 150 kilo kaldırırsam makineyle biçmek 52 bin lira, elle biçtirmek 53 bin liraya mâl oluyor. Kekik makine ile biçildiği zaman otları makine ayıklayamadığı için pH’ı yüksek çıkıyor, elle biçtiğimiz zaman otları temizliyoruz. Alıcı firma da bu pH’ı bahane ederek kekik fiyatlarını düşürüyor. Firma geliyor buradan kekiği alıp İzmir’e götürüyor. Orada kekikte pH çıkıyor, bizi arıyor; ‘kekiği verecek misin? Yoksa göndereyim mi?’ diyor. Alırsa çok ucuza alıyor, gönderirse benden nakliye parası, hamal parası istiyor. Böyle olunca üretici kekiği yok pahasına veriyor. Bu durumu Denizli Tarım İl Müdürlüğü, Denizli Valiliği, Denizli Büyükşehir Belediyesi seyrediyor. Emeğimiz sömürüyor” dedi.
“KEKİK FİYATLARINI BAKANLIK BELİRLESİN”
Kekik fiyatlarını bakanlığın belirlemesini isteyen Mustafa Acat, “Ben daha önce toplantıda Tarım Bakanlığı’na ‘Fiyatı bakanlığımız belirlesin’ dedim, ‘o zaman bizim almamız gerekiyor’ dedi. ‘Alın, çayı alıyorsunuz, bunu da alın’ dedim. Bir sürü kişi bundan ekmek yiyor ama çözüm noktasında hiçbir adım atan yok. Coğrafi işaret alındı, onu da başlatan benim” dedi. Coğrafi işaretli bir kekiği yok pahasına satıyoruz. Toplantıda diyorlar ki ‘dünyada üretilen kekiğin yüzde 80’ini biz üretiyoruz’ diyorlar ama üretici nasıl üretiyor, kaça satıyor bakan yok” şeklinde konuştu.
“BU DERT BENİM DEĞİL, MEMLEKETİMİN, KÖYLÜMÜN DERDİ”
Pek çok üreticinin kekik üretmeyi bıraktığını söyleyen Acar, “2021’de Güney Ege Kalkınma Ajansına proje yazım, 800 bin lira hibe para aldım. Sonra ekonomik kriz oldu, projeyi gerçekleştiremedim, aldığım parayı geri vermek zorunda kaldım. Bu dert benim değil, memleketimin köylümün derdi. Denizli’de en az 15 bin kekik üreticisi var. Tüccar maliyeti hesaplıyor, kekiği 45 liradan alıyor. Zaten rekolte 16, 18, 22, 26 bin tonlara çıktı. Bizim beklentimiz genelde 12 bin ton ama geçen seneden stokta kekik vardı. O kekik bu yıl idare edecek. Çoğu üretici kekik üretmeyi bıraktı. Geçen sene 400 lira olan işçi maliyeti bugün 800 lira. Her şey yüzde 100 arttı, benim üreticim yerinde sayıyor. Nasıl katlanacak bu insanlar buna. Geçen sene kekiğin kilosunu 35 liradan almaya başladılar, pH’ı bahane ederek 15 liralara düşürdüler” dedi.
“ÜRETİCİ ARTAN TÜM MALİYETLERE RAĞMEN ÜRETİYOR”
“Geçen sene 600 ton kekik aldık” diyen Mustafa Acat, “Kurtluca Tarımsal Kalkınma Kooperatifi olarak anlaşmalı sözleşmeli kekik ürettiriyoruz, geçen sene 600 ton kekik aldık. 35 liradan 50 liraya kadar aldık ama pH garantili aldık. Bunu biz kooperatif olarak başarıyoruz da Bakanlık ya da Tarım İl Müdürlüğü başaramayacak mı? Başarabilir ama güçlü şirketler baskı yapıyor. Böyle bir adım atılmasın istiyorlar. İnsanlar üretsin, yıllarca kendilerine köle olsun istiyorlar. Mazot 45 lira olmuş, gübre artmış, işçilik maliyeti yüzde 130 artmış insanlar buna rağmen üretiyor. Bu dünyanın neresinde var? Siz adamın elinden tutsanıza, yol göstersenize. Kekik Nisan Mayıs aylarında dikiliyor, Mayıs’ın sonu Haziran gibi çapalanıyor, ilk yıl verim fazla olmuyor. Kekik 7 ila 10 yıl arasında yaşıyor” İfadelerini kullandı.
