Terziliğin branşlarından olan etek dikim ustalığı 30 yıl öncenin gözde meslekleri arasındaydı. Kadın devlet memurları ve beyaz yaka çalışanlarda pantolon giyme yasağı vardı. Öğretmenler, bankacılar, polisler, doktor ve hemşireler etek üniforma giyerdi. Önceden takım elbise giymek disiplinin göstergesiydi. 2002 yılında pantolon yasağı kalkınca kamu çalışanı kadınlar pantolon giymeye başladı. Pantolon yasağının kalkmasıyla terziliğin branşlarından olan Etekcilik tarih oldu. Denizli’de 2002 yılının öncesinde aktif çalışan etek dikim ustaları da mesleği bıraktı. Etek dikim ustalarının tabelalarındaki ‘Etekçi’ yazısı da tarih oldu. Kendini sadece kamu personeli ve beyaz yaka çalışanlara etek dikmek için yetiştiren ustalar emekli olmayı seçti. Denizli’de son kalan etek dikim ustası Celil Özelce dükkan kapatıp emekli olduktan sonra sadece kıyafet tadilatı ve daraltma gibi işlemleri yapıyor. Bir zamanların mesleği etek dikim ustası Özelce 50 yılla yakın yaptığı terzilik branşını Hizmet Gazetesi muhabiri Burak Coşkun’a anlattı:
“MESLEĞİM YOK OLMAK ÜZERE”
Mesleği öğrendiği ustasının yanında 10 yıl çırak olarak çalıştığını belirten Celil Özelce; “Ben etek dikim ustasıyım. Ustamın yanında 10 yıl çalışıp usta oldum. Terzilikte bölümler vardır; gömlek dikim ustalığı, takım elbise dikim ustalığı, bayan gece elbisesi dikim ustalığı, kot dikim ustalığı, etek dikim ustalığı. Her terzinin ayrı branşı vardır. Benim branşım etek dikim ustalığı. Mesleğim şuanda yok olmak üzere. Mesleğimin yok olmasının sebebi; kamu ve masa başı çalışanlarda pantolon yasağı vardı kaldırıldı” dedi.
“PANTOLON GİYME YASAĞI KALDIRILDI”
Pantolon giyme yasağı kaldırılınca kadınların etek yerine pantolon giymeye başladığını söyleyen usta; “Kadın devlet memurluğunda öğretmen, polis, hemşire, doktor ve beyaz yaka çalışanlarda 2002 yılının başında pantolon giyme yasağı kaldırıldı. Cumhuriyet kurulduğu dönemden bu yana erkeklerde takım elbise, ütülü gömlek, kravat medeniyetin simgesiydi. Kadınlarda kadın takım elbise etek ve ceket medeniyetin sembolüydü. Devlet memuru demek herkese kılık ve kıyafetiyle örnek olmak demekti. Erkeklerde saç düzgün taranmış, sakal tıraşı olmuş zorunluluğu vardı. Kadınlarda saçını özenle tarayıp arkadan bağlama zorunluluğu vardı. 2002 öncesinde her kamu çalışanı kılığına kıyafetine dikkat ederdi. Kadın kamu çalışanları 2002 yılından sonra etek takım elbise yerine, erkek memurlar gibi pantolon ceket takım elbise giymeye başladı. Diğer vatandaşlar kamu çalışanlarını örnek aldığı için, beyaz yakalı çalışan kadınlar pantolon ceket giymeye başladı” dedi.
“Eskiden etek siparişine yetiştiremezdim””
Eskiden mesleğinin sadece etek dikmek olduğunu belirten usta: “Benim işim kumaşı beğendirdiğim müşterime sadece etek dikmekti. Etek takım elbisenin üst ceketini kadın kıyafeti diken başka terzi dikerdi. Ben mesleğe 1976 yılında başladım. Meslekte 50 yılı tamamlamak üzereyim. Etek dikim ustası olarak 25 yıl dükkan çalıştırıp emekli oldum. Ben 2020 yılında Etek dikim dükkanımı kapattım. 1990’lı yıllarda Denizli’de 6 tane sadece etek diken usta vardı. Benim yanımda çalışan çıraklarım vardı. Akşama kadar 7 tane etek dikerdim. Sipariş yetiştiremezdim. Çok yoğun çalışırdım. Emekli olduğum 2020 yılından yana sadece kıyafet tamiratı yapıyorum. Ben Denizli’deki son etek dikim ustasıyım” dedi.
“ESKİDEN 3 KATEGORİDE ETEK DİKERDİM”
Bundan 30 yıl önce sipariş yetiştiremediğini söyleyen usta: “1990’lı yıllarda 3 kategoride etek dikerdim. Yazlık ayrı, son baharda giyilen ayrı, kışlık ayrı etek olurdu. Kayıtlı müşterilerim olurdu. Her mevsimde müşterim gelir etek diktirirdi. Eski etekler giyilmezdi. Günde 7 tane etek dikerdim. Müşterilerim gelir kavga ederdi, ‘Bizim etek olmadı mı?’ diye bana söylenir giderlerdi. Artık etek dikmiyorum, etek diktiren çok az müşterim kaldı. Benim bazı çok eski müşterilerim var, onlara etek dikiyorum” dedi.
“ETEK DİKMEK BASİT DEĞİLDİR”
Etek dikmenin kalıpla olmayacağını söyleyen usta “Etek dikmek basit değildir. Etek kalıpla dikilmez. Etek beden ölçüsüne göre minimetrik dikilir. Ben provasız dikerdim. Çin malı kalitesiz kumaşlar da mesleğimize çok zarar verdi. Asya ülkelerinden gelen kalitesiz kumaşlardan dikim yaptıran müşterilerim çok uzun kullanamaz, tekrar Türk malı kumaştan sipariş verirdi. Eski Türk malı kumaştan elbise diktiğimizde tam bedeninize otururdu. Şimdiki kumaşlar iyi değil” dedi.
“SİZİN NASIL GİYİNECEĞİNİZE KARAR VERİYORLAR”
Büyük giyim firmalarının yurttaşların nasıl giyindiklerine karar verdiğini belirten usta “Giyim kültürü değişiyor. Eskiden ütülü giyinmek medeniyetin göstergesiydi. Saç uzun olmaz, sakal tıraşı her gün yapılırdı. Kadınlar saçını arkadan bağlar ve boyayamazdı. Erkeklerde takım elbise, gömlek, kravat, ceket, klasik ayakkabı. Kadınlarda etek, gömlek, ceket ve topuklu ayakkabı. Moda diyorlar, insanlar çok kötü giyiniyor. Büyük giyim firmaları sizin nasıl giyineceğinize karar veriyor. Amerika’da, İtalya’da kendi seçtikleri kıyafetleri piyasaya sürüp zorla giymenizi sağlıyorlar” dedi.
Burak Coşkun- Özel Haber
