Bir önceki yazımızda Denizli Ekonomisini rakamları ortaya koyarak yorumlamıştık. Bugün ise Denizli'de vergi yapısına bir bakalım dedik.
Denizli için öncelikle bütçenin gelir ve gider dengesine bakmakla başlayalım. 2013 yılında 453 Milyon TL genel bütçe gideri, 361 Milyon TL genel bütçe geliri olan Denizli, son on yılda gelir ve giderlerde Milyar TL düzeyine ulaşmıştır. Denizli ili 2023 toplam bütçe giderleri 5.911 Milyar TL, toplam bütçe gelirleri ise 6.281 Milyar TL olmuştur. Bu durumda genel bütçe vergi gelirleri bütçe giderlerine oranla artmıştır. Denizli ili son veriler ışığında yaptığımız araştırmada 2023 Ocak-Haziran ve 2024 Ocak-Haziran arası gerçekleşen vergi gelirlerini kıyaslayalım. 2023 yılında Ocak-Haziran arası toplanan vergi gelirleri 7.981 Milyar TL iken 2024 Ocak-Haziran arası 14.486 Milyar TL gerçekleşmiştir. Denizli için vergi gelirlerinin iki katına çıktığını söylemek yanlış olmaz (www.gib.gov.tr). Merkezi bütçeden aktarılan kaynaklar önceki yıllara göre gözle görülür biçimde artış göstermiştir. Dolayısıyla Denizli ilinin, Türkiye’deki diğer illere kıyasla merkezi yönetim bütçesine vergiler aracılığıyla yaptığı katkı aldığı tutardan daha fazladır. Denizli ili 2023 yılı için tahakkuk edilen vergi gelirleri 34 Milyar TL olup, tahsilatı gerçekleşen vergi gelirleri 30 Milyar TL olmuştur. Tahsilat oranına baktığımızda yüzde 86,36 ve vergi gelirlerinin toplam tahsilat içindeki payı yüzde 0,59’dur (https://www.gib.gov.tr/kurumsal/stratejik-yonetim/faaliyet-raporlari).
Denizli ili faal mükellef sayılarına bakıldığı zaman Türkiye geneli faal toplam mükellef sayısına oranı yaklaşık %1,41’dir. Denizli ilinde gelir vergisi mükellef sayısı 2023 yılında 32.369’a ulaşmıştır. İlin gelir vergisi mükellef sayısının toplam gelir vergisi mükellefi sayısına oranı yaklaşık yüzde 1,30’dur. Denizli ilinde Gayri menkul sermaye iradı elde eden mükellef sayısı 2023 yılında artarak 25.857 kişiye ulaşmıştır. Denizli ili GMSİ elde eden (kira geliri) mükellef sayısının toplam GMSİ elde eden mükellef sayısına orası ise yaklaşık yüzde 1,14’tür. Yine basit usule tabi mükellef sayıları 2023 yılında 23.436’ya yükselmiştir. Denizli iline kayıtlı basit usule tabi mükellef sayısın toplam basit usule tabi mükellef sayısına oranı ise yüzde 2,81’dir. Kurumlar vergisine ait mükellef sayıları incelendiğinde ise; 2023 yılında artarak 11.196’a ulaşmıştır. Denizli iline kayıtlı kurumlar vergisi mükellefi sayısının toplam kurumlar vergisi mükellef sayısına oranı ise yüzde 0,97’dir. Son olarak Denizli ilinde KDV mükellefi sayısı 2023 yılı sonunda 42.861 kişi olmuştur. Denizli iline kayıtlı KDV mükelleflerinin sayısının toplam KDV mükellefi sayısına oranı yaklaşık yüzde 1,27’dir (https://www.gib.gov.tr/kurumsal/stratejik-yonetim/faaliyet-raporlari).
Denizlinin ekonomik yapısını ve vergi durumunu ortaya koyduktan sonra sonuçta ne diyebiliriz..
Denizli ili tarım, sanayi, ticaret ve hizmet sektörü bakımından oldukça gelişmiş bir şehirdir. Bu sebeple istihdam olanakları bakımından oldukça avantajlıdır. Pandemi sonrası bozulan tedarik zinciri sonrası hızla toparlanan dalgalı ticaret ortamı, sıkışık vaziyette bekleyen talebin Denizli’ye yansımasını da olumlu etkilemiştir. Zaman zaman dalgalı olsa da ihracat rakamlarımız artmaya devam etmektedir, düşük olduğu zamanlar geçicidir. Fakat Denizli ilinin sahip olduğu bu avantajların etkin bir şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir. Özellikle konumu itibariyle pek çok turizm iline yakınlığı, ulaşım avantajını kullanarak yeni yatırımcıları, yeni iş olanaklarını kentimize çekmeliyiz. Bu hem yeni sektörler kazanımı sonrası yatırımlar, istihdam, gelir, sosyal ortam, kültür vb açısından şehrimizi büyütürken, oluşan ekonomik büyüklük vergi hasılatına yansıyarak bütçeye de katkı sağlanmış olur. Yeni destek paketleri ile tarım ve sanayide elde edilen potansiyel, katbekat artabilir. Ayrıca Denizli sektörel kümülasyon açısından da avantajını kullanması gereken bir şehir. Bu tür hareketlilikler vergi mükellef sayıları ve vergi gelirlerini de yıllar itibariyle artırmaya devam edecektir. Tüm ulusal ve uluslararası yatırımcılarımızın denizliye hem ekonomik adımlar atmalarını; hem turizm anlamında misafir ederek Pamukkalemiz başta olmak üzere birçok değerli lokasyonda ağırlamayı; hem de yöresel lezzetlerimizi tattırarak enerji depolamaları için.. DENİZLİMİZE BEKLİYORUZ.