Maymun Çiçeği Virüsünün belirtileri, türleri, nasıl bulaştığı, belirtileri gibi pek çok konuda bilgi veren Denizli Özel Egekent Hastanesi Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Ramazan Kenan Arıcan, virüsün giysilerden bulaşabileceğini belirtti.
Uzm. Dr. Ramazan Kenan Arıcan "Orthopoxvirüs cinsinin bir türü olan Mpox (Maymun Çiçeği), virüsünün neden olduğu bir viral hastalıktır. Vücutta ağrılı bir döküntü ağrılı lenf düğümleri ve ateşle kendisini göstermektedir. Mpox, hayvanlardan da insanlar arasında bulaşabilen zoonotik karakterli bir hastalıktır. Orta ve Batı Afrika'nın bazı bölgelerinde endemiktir. Maymun Çiçeği Virüsü, bu bölgelerde yaşayan küçük kemirgenlerde, maymunlarda ve diğer memelilerde bulunmuştur" dedi.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ TARİHÇESİ
Maymun Çiçeği Virüsü ilk olarak Afrika’da değil bir kuzey ikliminde keşfedildiğini belirten Arıcan, “Danimarka’da araştırma amaçlı tutulan maymunlarda tespit edilen bu virüs insanlarda ilk olarak 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde görüldü” dedi.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ TÜRLERİ
Maymun Çiçeği Virüsünün türleri hakkında bilgi veren Uzm. Dr. Ramazan Kenan Arıcan “Maymun Çiçeği Virüsü Klad I ve Klad II olmak üzere iki türü vardır. Klad I daha ciddi hastalıklara ve ölüme neden olur yaşanan bazı salgınlarda hastaların yüzde 10’unda ölüm meydana gelmiştir. Batı Afrika’ya özgü olan Klad II türü ise Afrika’da başlayan küresel salgına neden olmuştur. Klad II türündeki enfeksiyonlar daha az şiddetlidir” ifadelerini kullandı.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NASIL BULAŞIR?
Maymun Çiçeği Virüsü insandan insana bulaşabileceğine dikkat çeken Doktor Arıcan “Mpox enfekte kişilerle temas, enfekte hayvanlarla doğrudan temas ve kirlenmiş malzemelerle doğrudan temasla bulaşır. Gebeler virüsü doğmamış bebeklerine geçirebilirler” dedi.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NASIL YAYILIR?
Arıcan “Maymun Çiçeği ya da Mpox hastalığında bulaşıcılık, ağız veya genital bölge gibi cilt bölgeleri veya diğer lezyonlarla doğrudan temas yoluyla veya damlacık yolu ile konuşurken, nefes alırken bu virüsü bulaştırabilir. Ten tene temasla da bulaşıcılık ortaya çıkabilir. Virüs daha sonra vücuda kırık deri, mukozal yüzeyler (örneğin oral, faringeal, oküler, genital, anorektal) veya solunum yoluyla girer. Birden fazla cinsel partneri olan kişiler daha fazla risk altındadır”
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ BELİRTİLERİ
Maymun Çiçeği Virüsü belirtileri hakkında bilgi veren Doktor Arıcan “Genellikle bir hafta içinde başlayan semptomlara neden olur. Maruziyet derecesine göre belirti gösterme süresi 21 güne kadar uzayabilir. Semptomlar genellikle 24 hafta arasında sürer. Bağışıklık sistemi zayıf kişilerde ise bu süre uzayabilir.
Ateş, titreme, şişmiş lenf düğümleri, yorgunluk, kas ağrıları ve sırt ağrısı, baş ağrısı, boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı, öksürük, grip benzeri semptomlar ile başlar ancak 1-4 gün arasında döküntüler ortaya çıkar. Maymun Çiçeği Virüsü’ne sahip olan kişilerde genellikle ellerde, ayaklarda, göğüste, yüzde, ağızda veya penis, testisler, labia ve vajina ve anüs gibi genital bölgelerin yakınında bulunabilen bir döküntü meydana gelir” şeklinde konuştu.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NASIL ANLAŞILIR?
Kuluçka süresi 3-17 gün olduğunu ifade eden Uzm. Dr. Ramazan Kenan Arıcan Uzm. Dr. Ramazan Kenan Arıcan “Kuluçka süresi boyunca herhangi bir belirti görülmez ve kişi kendini iyi hissedebilir. Meydana gelen döküntüler sivilce ve kabarcık gibi görülebilir. Bu döküntüler ağrılı veya kaşıntılı olabilir. Vücudun birçok yerinde görülebilir. Döküntüler iyileşmeden önce kabuklaşma da dahil olmak üzere pek çok aşamalardan geçecektir. Tipik olarak ilk önce ateş, kas ağrıları ve boğaz ağrısı görülür. Mpox döküntüsü yüzde başlar ve vücuda yayılır, avuç içlerine ve ayak tabanlarına kadar uzanır ve 2-4 hafta boyunca aşamalar halinde gelişir. Kabuklanmadan önce merkeze doğru çöker. Daha sonra kabuklar düşer. Mpox'lu kişi, semptomlar başladığı andan itibaren döküntü tamamen iyileşene ve yeni bir deri tabakası oluşana kadar hastalığı başkalarına bulaştırabilir. Bu virüsün yayıldığı bölgelerde, yeni veya açıklamayan döküntüleri olan kişilerin bir sağlık kuruluşuna başvurması tavsiye edilmektedir” dedi.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ EŞYALARDAN BULAŞIR MI?
Virüsün giysilerden bulaşabileceğini belirten Arıcan “Maymun Çiçeği Virüsü, Mpox'lu birinin kullanımından sonra dezenfekte edilmemiş nesneler, kumaşlar ve yüzeylerle temas yoluyla herkese yayılabilir. Giysiler, yatak takımları, havlular ve tüm diğer kişisel eşyalar buna dahildir” ifadelerini kullandı.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ TESTİ VAR MI?
Sadece hastaneler Maymun Çiçeği Virüsü testi isteyebilir diyen Arıcan “Hastadan alınan bir örnek test için laboratuvara gönderilir. Test edilecek örnek döküntülerden alınır. Birden fazla lezyondan çubuk örneği ile alınabilir. Sonuçlar genellikle birkaç gün içerisinde belli olur” dedi.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ TEDAVİSİ VAR MI?
Maymun Çiçeği Virüsü tedavisi, semptom ve bulguları azaltmaya yöneliktir diyen Uzm. Dr. Ramazan Kenan Arıcan “Bunun yanında özellikle dehidratasyonun önlenmesi sekonder enfeksiyonların önlenmesi yayılmanın önlenmesi amaçlanır. Bu virüse özel onaylanmış bir tedavi yoktur ancak diğer pox virüs grubuna etkili olan cidofovir veya tecovirimat kullanılmaktadır. Bu ilaçlarla ilgili araştırme ve denemeler devam etmektedir” dedi.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ AŞISI VAR MI?
Maymun Çiçeği Virüsü ile ilgili aşı bilgilerinden bahseden Arıcan “Mpox'a neden olan virüs, çiçek hastalığına neden olan virüsle ilişkilidir. Çiçek aşısı olan kişiler yüzde seksen hastalığı geçirmezler. Geliştirilen JYNNEOS aşısı, maymun çiçeği ve çiçek hastalığına karşı koruma sağlamak için geliştirilen 2 dozluk bir aşıdır. İkinci doz, ilk dozdan 4 hafta sonra uygulanır” şeklinde konuştu.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ AŞISI YAN ETKİLERİ
Aşının yan etkileri hakkında da bilgi veren Ramazan Kenan Arıcan “Görülen en yaygın yan etkiler aşının yapıldığı yerde ağrı, kızarıklık ve kaşıntıdır. Ayrıca ateş, baş ağrısı, yorgunluk, mide bulantısı, titreme ve kas ağrıları da yaşanabilir. Bazı kişilerde aşılama yapılan bölgede cilt rengi değişimi söz konusu olabilir” dedi.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ TÜRKİYE’DE VAR MI?
Türkiye’de 2022 yılında bir kişide maymun çiçeği virüsü hastalığı tespit edildiği duyurulmuştu diyen Dr. Arıcan, “Türkiye’de geçmişte tespit edilse de bu hastalar izole edilmiş ve iyileşmeleri sağlanmıştı” diyerek merak edilen soruyu yanıtladı.